'Internet traffic tax ondermijnt het neutrale internet en zet kleinere glasvezelaanbieders op achterstand'
In Brussel gaan geluiden op om een internet traffic tax in te voeren. Big Telco staat tegenover Big Tech. Edo Kweldam vreest een marktverstorend effect op kleinere providers en operators. Hij pleit voor het behoud van structurele scheiding om netneutraliteit te blijven borgen en roept zoveel mogelijk partijen op om hun geluid richting Brussel te laten horen.
Onlangs startte de Europese Commissie een survey over de toekomst van de connectiviteitssector en -infrastructuur. Het doel van de survey is om standpunten te verzamelen over het veranderende technologische en marktlandschap, en over de manier waarop deze veranderingen van invloed kunnen zijn op de elektronische communicatiesector.
Digitale tolheffing
In de vragenlijst merkt de Commissie op dat er een paradox zou zijn tussen de enorme groei van het dataverkeer en een (vermeende) afname van de investeringen in breedbandnetwerken. Het onderwerp leidt tot de nodige discussie of Big Tech partijen al of niet moeten meebetalen aan de aanleg van snelle nieuwe digitale infrastructuur. Er wordt gesproken in termen als ‘fair share’, ‘cost recovery’, ‘internet traffic tax’ en ‘digitale tolheffing’. Die discussie wordt breed uitgemeten in de (vak)media, en lijkt te gaan tussen twee kampen: Big Tech-partijen en de telecompartijen.
Big Tech versus Big Telco
Dat vraagt om een nuancering. Aan de ene kant staat inderdaad ‘Big Tech’ (ook wel Content Application Providers of CAP’s genoemd). Maar aan de andere kant is het ‘Big Telco’. Ofwel de lobbymachines van de incumbents. Een lobby die niet laat horen welk potentieel marktverstorend effect ‘fair share’ op kleinere providers en operators heeft.
Met name grote telecompartijen riepen de afgelopen tijd op om bedrijven als Meta, Alphabet (Google, Youtube) en Netflix te laten meebetalen aan de aanleg van snelle nieuwe digitale infrastructuur. De oproep deden zij los van elkaar en ook in ETNO- en GSMA-verband, in alle openheid (zie bijvoorbeeld Joint EU and National telecom sector statement on “fair contribution”). Zij noemen het de ‘fair share’ discussie, waarbij de aanname dus is dat de techbedrijven niet een ‘eerlijke’ bijdrage leveren aan de investeringen in netwerken. Dat leidde al tot vertraging in de publicatie van de herziene Broadband Cost Reduction Directive (BRCD). De Europese Commissie wil hiermee harmonisatie in nationale regelgeving en vergunningprocedures bereiken, met als doel snellere, goedkopere en doeltreffendere uitrol van Gigabitnetwerken in de hele EU mogelijk te maken. Maar de Commissie wilde de ‘fair share’ of internet traffic tax-discussie niet met deze wetgeving vermengen. De BCRD is na druk in het najaar van 2022 van Oostenrijk, Estland, Finland, Ierland, Nederland en Duitsland inmiddels wel gepubliceerd, als Verordening (de Gigabit Infrastructure Act).
De EU-verkenning is het tweede succes dat de grote telecompartijen in deze discussie behalen. Ze hebben Eurocommissaris Thierry Breton duidelijk aan hun zijde. Hij kondigde in 2022 al aan met voorstellen te zullen komen voor een internet traffic tax. Begin 2022 werd in de European Declaration on Digital Rights and Principles ook al opgenomen dat ‘alle marktdeelnemers die profiteren van de digitale transformatie, hun sociale verantwoordelijkheid nemen en een eerlijke en evenredige bijdrage leveren aan de kosten van publieke goederen, diensten en infrastructuur, ten bate van alle mensen die in de EU wonen.’
De lobby van de grote telecompartijen lijkt daarmee zijn vruchten af te werpen. Voor de vrije marktwerking in en op onze digitale infrastructuur is het een slechte ontwikkeling, want ‘Big Telco’ krijgt meer grip op de markt.
Marktverstoring
Positief is dat Nederland zich daags na de publicatie van de survey reeds uitsprak tegen de digitale tolheffing, omdat de consument de dupe zal zijn. En in juli 2022 vroegen Nederland (als initiatiefnemer) en ook Denemarken, Estland, Finland, Ierland, Zweden en Duitsland al om een zorgvuldig proces en geen overhaaste beslissingen rondom dit onderwerp. De Nederlandse beoordeling is onderbouwd met een onderzoek van onderzoeksbureau Oxera.
Het rapport benoemt (in paragraaf 6.1.5) het potentieel marktverstorende effect op kleinere providers/operators en roept op tot meer onderzoek.
Meer onderzoek is zeker nodig. Risico op marktverstoring is groot bij marktpartijen met verticale integratie en marktdominantie. Beide gaat op voor grote telecombedrijven, en ‘fair share’ trekt die verticale integratie verder door.
Structurele scheiding
Het internet is nu een open en eerlijk speelveld, door structurele scheiding. Geldstromen zijn gescheiden, bij ‘fair share’ raken ze verweven en ondoorzichtig. Bij het maken van afspraken is er een groot risico dat de dominante marktpartijen met hun grotere onderhandelingsmacht kleine providers/operators verder op afstand zullen zetten. Dat zet het bestaan (en kunnen ontstaan) van gezonde concurrentie op horizontaal niveau onder druk.
Wat niet helpt is dat Breko - de Duitse tegenhanger van NLconnect -, zich voorstander toonde. ETNO voert dat nu op als steun van kleinere glasvezelpartijen. Maar ook Breko stelt dat individuele onderhandelingen tussen ‘Big Tech’ en telco’s geen optie zijn, ‘fair share-betalingen moeten alle partijen die glasvezel aanleggen in gelijke mate ten goede komen’. Breko stelt ook dat individuele onderhandelingen ‘het risico met zich meebrengen dat de financiering van de netwerkuitbreiding wordt gekoppeld aan andere voorwaarden, zoals voorkeurstransmissie van datastromen.’ Breko is alleen voorstander als betalingen alle glasvezelbedrijven ten goede komen en netneutraliteit blijft behouden. Maar het is een risicovolle benadering. Ten eerste omdat daarmee de structurele scheiding die netneutraliteit borgt verdwijnt. Ten tweede omdat het de lobby van de grote telecombedrijven in de kaart speelt, en ondertussen de randvoorwaarden van Breko verloren kunnen gaan.
Ondoorzichtig
Dat brengt ons bij het waarom van deze discussie, de vermeende hogere kosten in de digitale infrastructuur. Kosten die de consument betaalt, waar je ze ook neerlegt. Iedere kostenverhoging in de keten resulteert in een kostenverhoging aan het eind van de keten, bij de consument. Ook bij ‘fair share’. Bij ‘fair share’ gebeurt dat alleen indirect, via verticale prijsafspraken en commerciële belangen. Met een ondoorzichtige doorvertaling naar de consument. Terwijl het ook direct en transparant kan, via de kosten van de infrastructuuraansluiting. Daar waar je het zou verwachten, bij de consument die de digitale infrastructuur zwaarder belast met diensten over het internet.
Frappant is echter dat de tarieven voor vast breedband bij de consument juist dalen. Zie ook het in juli 2022 door de Europese Commissie in het kader van de DESI gepubliceerde rapport, waaruit blijkt dat de tarieven bij vast breedband licht tot significant dalen. In dat licht is het op zijn minst bijzonder dat de grote telecombedrijven roepen dat er voor kostendekking een internetbelasting nodig is. Tenzij het streven is om kosten in de keten te brengen die ondoorzichtig zijn, regulering bemoeilijken, en ten koste gaan van netneutraliteit.
De grote telecombedrijven hebben in het verleden vaker gelobbyd voor internetbelasting, dat is net zo vaak weer afgeschoten. Helaas blijft het terugkomen. Maar in de discussie die nu speelt is het zorgwekkend hoe en welke partijen in de lobby van ‘Big Telco’ meebewegen.
Geen overschreiding van investeringen door datagroei
Rudolf van der Berg (van mede-NLconnect lid Stratix) hield bij de Ierse internet exchange INEX een goed betoog over hoe alert we moeten zijn op die lobby, en op de survey van de Europese Commissie. In de survey wordt onder andere de vraag gesteld in welke mate je geplande investeringen door datagroei zijn overschreden. Bij CAI Harderwijk waren er geen overschrijdingen. Sterker nog, investeringen in relatie tot datagroei zijn vooruitgeschoven. Maar negatief beantwoorden van de vraag kan niet. Je dient minimaal 0-20% te selecteren, wat ook uitgelegd kan worden als 20% overschrijding van de investeringen!
Vul de survey in
Rudolf doet een oproep: Vul de survey in! Het is van groot belang dat we van ons laten horen, ‘Big Telco’ lobbyt namelijk overal. Maar wees ook kritisch bij het invullen. Een antwoord wat niet klopt, vooral openlaten en toelichten.
Ik sluit mij van harte aan bij de oproep van Rudolf van der Berg. Vul de survey in (sluitingsdatum is 19 mei 2023), en laat je horen. Ook bij beleidsmakers. Ons neutrale internet staat op het spel.
